24 czerwca Światowy Dzień Osteoporozy
Osteoporozę definiuje się jako chorobę metaboliczną kości, polegającą na ubytku masy kostnej, upośledzeniu mikroarchitektury, co w konsekwencji zwiększa ich łamliwość oraz podatność na złamania. Według Światowej organizacji Zdrowia (WHO) osteoporoza jest drugim, po chorobach serca i układu krążenia schorzeniem, uważanym za poważny problem zdrowotny współczesnego społeczeństwa.
Na osteoporozę narażone są przede wszystkim kobiety w okresie menopauzalnym i pomenopauzalnym. Mogą na nią także cierpieć mężczyźni w starszym wieku, kobiety w ciąży oraz karmiące piersią jak również dzieci.
Kość to żywa tkanka, która przez cały okres życia ulega procesom przebudowy i niszczenia, procesy te określa się jako tzw. obrót kostny. Na ich przebieg mają wpływ m. in.: poziom hormonów, wapnia, witaminy D (przyspiesza wchłanianie wapnia z przewodu pokarmowego i jego inkorporację w strukturę kości), aktywność fizyczna (umiarkowane obciążenie mechaniczne kości powoduje jej wzmocnienie).
Kluczowym pierwiastkiem „kostnym” jest wapń. Organizm dąży do utrzymania określonego poziomu wapnia w organizmie. Gdy ilość wapnia dostarczonego z pożywieniem maleje, bądź zaburzone jest jego wchłanianie, w organizmie uruchamiane są procesy powodujące przyspieszenie uwalniania tego pierwiastka z kości. Jeśli jest to wystarczająco długotrwały proces, dochodzi do znacznego odwapnienia kości, tj. osteoporozy. Odwapnienie kości może również nastąpić w wyniku spadku stężenia estrogenów w organizmie kobiety (po ustaniu cyklu miesiączkowego), zbyt niskiego obciążenia wywieranego na kości lub gdy procesy niszczenia kości (nadmiar parahormonu) przeważają nad procesami tworzenia.
Osteoporoza jest chorobą która początkowo przebiega bezobjawowo, przez wiele lat. We wczesnej fazie choroby nie są odczuwalne bóle, następuje powolny ubytek masy kostnej. W fazie późniejszej pojawiają się bóle osteoporotyczne, mające charakter przewlekły i są bardzo trudne do uśmierzenia. Najczęściej dotyczą pleców, zazwyczaj okolic kręgosłupa. W zaawansowanej fazie choroby pojawia się wzmożona łamliwość kości, spowodowana ich odwapnieniem.
Wśród czynników ryzyka wystąpienia osteoporozy, których nie można wyeliminować należy wymienić:
- uwarunkowania genetyczne
- uwarunkowania geograficzne (choroba częściej występuje w Europie i na Dalekim Wschodzie
- jasna cera
- drobna budowa kostno – szkieletowa
- osoby szczupłe, mające mało tkanki tłuszczowej
- starzenie się (wiek powyżej 40 lat)
- usunięcie jajników u kobiet
- wczesne ustanie miesiączkowania
- alergia na mleko i przetwory
- szczególnie narażone są kobiety które nie rodziły
Czynniki ryzyka zależne od stylu życia:
- siedzący tryb życia, mało ruchu
- palenie papierosów – przyspiesza utratę kości
- picie kawy – osoby przyjmujące znaczne ilości kofeiny mają słabszą gęstość kości
- osoby nadużywające alkoholu (alkohol upośledza metabolizm witaminy D)
- nieprawidłowe odżywianie:
- małe spożycie mleka prowadzi do osłabienia kości
- nadmierne spożycie białka, szczególnie z mięsa prowadzi do obniżenia poziomu wapnia we krwi i wypłukuje wapń z kości
- dieta z dużym ograniczeniem tłuszczu
- zbyt wysoki poziom witaminy A we krwi wzmaga ryzyko wystąpienia osteoporozy
- niedobór witaminy K hamuje metabolizm kości
- niedobór witaminy D. Nietolerancja laktozy/ cukru mlecznego/ obniża wchłanianie witaminy D z przewodu pokarmowego
- nadmiar fosforu pogarsza wchłanianie wapnia
- niektóre leki z grupy sterydów, leki przeciwdrgawkowe i przeciwkrzepliwe wpływają niekorzystnie na budowę kości.
W profilaktyce osteoporozy kluczowe znaczenie ma właściwa dieta bogata w mleko i jego przetwory (z wyjątkiem masła), a także zielone warzywa liściaste (oprócz szpinaku) oraz niektóre owoce. Istotną rolę odgrywa również suplementacja wapnia. Pomocny może się okazać preparat Strong Bones, dostępny w sieci CaliVita®, zawierający magnez i wapń w idealnej proporcji, tj.: 2:1. Oba mikroelementy występują w postaci łatwo przyswajalnych chelatów. Ponadto warto sięgnąć po Power Mins, zawierający minerały w postaci łatwo przyswajalnych chelatów, preparaty z serii Vital (Vital 0, Vital A, Vital B, Vital AB) dobrane pod kątem indywidualnych grup krwi oraz witaminę C obecną w preparacie C-Plus, która wspomaga syntezę kolagenu, głównego białka tkanki łącznej.
Należy również pamiętać o aktywności fizycznej. Brak ruchu powoduje zmniejszenie wytwarzania nowej, zdrowej tkanki kostnej. Dzięki ćwiczeniom poprawia się wzmocnienie mięśni i kości, kontrola nerwowa mięśni, utrzymanie równowagi oraz koordynacja ruchów.
Źródło: www.resmedica.pl; www.doz.pl